Nekoliko zanimljivosti o Čarlsu Darvinu

Darvinov dan se obeležava 12. februara, na dan kada je rođen Čarls Darvin (1809-1882). Ovaj datum se širom sveta smatra prilikom da se iskaže zahvalnost velikom prirodnjaku za sve što je učinio za razvoj nauke. Tim povodom Otkriće vam donosi nekoliko zanimljivosti o Darvinu.

DARVIN U SRBIJI

Darvinovo delo “O poreklu vrsta” (odnosno “Postanak fela”) prvi put je objavljeno na srpskom jeziku 1878. godine u izdanju Državne štamparije, a delo je preveo lekar i naučnik Milan M. Radovanović. Tokom prevođenja ovog važnog naučnog spisa, Radovanović je dobijao pisma od samog Darvina koji je u njima tražio da mu pošalje primerak na srpskom jeziku, ali se i zahvaljivao za poklon, odnosno knjigu “Prirodna istorija postanja” Ernesta Hekela koju je preveo Radovanovićev brat Aleksa. Nažalost, Radovanović je mlad preminuo od tuberkuloze u godini kada je objavljen njegov prevod, a u ovom izdanju su se našla i tri pisma Čarlsa Darvina od kojih u jednom engleski prirodnjak izražava saučešće Milanovom ocu Marinku. Nakon ovog, u Srbiji je objavljeno još jedno nepotpuno izdanje “O poreklu vrsta” 1922. godine u prevodu biologa Nedeljka Divca, koji će prevesti kasnije i kompletno delo na srpski jezik u izdanju Gece Kona.

LJUBAV PREMA FOSILIMA

Veliku strast Darvin je gajio prema sakupljanju i izučavanju fosila. Neobične i velike fosile, ali i sićušne delove koji na prvi pogled nisu delovali tako interesantno, slao je u London drugim naučnicima na analizu. Neretko su bili zapanjeni ovakvim pošiljkama jer se radilo o do tada nepoznatim i izumrlim vrstama. Kada je Darvin u Patagoniji uočio kosti velikih izumrlih sisara tik uz morske školjke koje i dalje postoje, pitao se kako to da je na istoj lokaciji jedna vrsta nestala a druga nastavila da živi. Upravo fosili su kod njega budili i pitanja kako vrste nastaju i menjaju se, kao i zašto neke od njih nestaju, a posebno ga je zanimalo zašto izumrle vrste imaju sličnosti sa postojećim. Saznanja do kojih je dolazio išla su u prilog njegovoj teoriji prirodne selekcije koja govori da veću šansu da prežive i dalje se razmnožavaju imaju oni organizmi koji su nasledili osobine koje više odgovaraju sredini u kojoj žive. Mnogi od fosila koje je sakupljao i danas se čuvaju prvenstveno u Prirodnjačkom muzeju u Londonu i dragoceni su za istraživače. Najveća je njegova zbirka južnoameričkih fosila koji su stari između 10.000 i 500.000 godina.

NEPOGODAN NOS

Odluka kapetana broda Bigl Roberta Fric-Roja da u svoju posudu primi dvadesetdvogodišnjeg prirodnjaka Čarlsa Darvina uticala je presudno na naučnu biografiju ovog velikana nauke. Ali ni sama odluka nije mogla da bude doneta bez malo promišljanja, i to poprilično apsurdnog. Naime, kako će Darvin kasnije zapisati u svojim autobiografskim zapisima, kapetan Fric-Roj bio je u dilemi da li da primi Darvina zbog njegovo oblika nosa! Kad su već postali prisniji kapetan se Darvinu ispovedio da su mu bile bliske ideje fiziognomike, pseudonauke koja zastupa stav da se ljudske mentalne I duševne karakteristike mogu prepoznati prema crtama lica, držanju tela ili načinu kretanja. Po njegovoj proceni, Darvinov nos nije ukazivao na dovoljno odlučnosti I enegrije za takvo putovanje. Darvin je na Biglu proveo skoro pet plodonosnih godina.

DARVIN KAO STUDENT

Darvinov otac je bio lekar pa je želeo da se i njegov sin bavi istim poslom. Zato mladog Čarlsa šalje na studije medicine u Edinburgu što kod zaljubljenika u prirodu nije izazvalo oduševljenje. Prema nekim anegdotama, čak nije mogao da podnese krv. Mada su mu na predavanjima raspoloženja varirala od krajnje dosade do neprijatne uznemirenosti, ipak je za vreme studija stekao znanja koja će biti korisna u njegovom radu. Oca je prilično nervirao Darvinov odnos prema studijama medicine pa odlučuje da ga pošalje na Hristov koledž u Kembridžu. Ni tamo mladi Čarls nije bio oduševljen ali ga je fascinirala zbirka leptira koju je posedovao njegov rođak i kolega sa studija a vremenom počinje da upoznaje sve više sveštenika pasioniranih prirodnjaka.